Στο παρακάτω άρθρο θα γίνει μία αναφορά στις προϋποθέσεις νόμιμης σύλληψης και κράτησης, που ως άξονα έχουν μόνο το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε κάθε περίπτωση αν και εφόσον κάποιος βρεθεί υπό καθεστώς σύλληψης ή κράτησης έχει δικαιώματα, τα οποία οφείλει να γνωρίζει και να διεκδικήσει.
Αρχικώς, πρέπει να αναφερθούμε στο άρθρο 74 παρ. 15 στοιχείο θ’ του π.δ. 141/1991, το οποίο επιτρέπει στα αστυνομικά όργανα να “οδηγούν στο αστυνομικό τμήμα άτομα, τα οποία δεν έχουν αποδεικτικά της ταυτότητάς τους ή άτομα, τα οποία εξαιτίας του τόπου, του χρόνου και του χώρου, στον οποίο βρίσκονται και της συμπεριφοράς τους δημιουργούν υπόνοιες για συμμετοχή τους σε εγκληματική δραστηριότητα.” Επομένως, βάσει αυτού του διατάγματος επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια των αστυνομικών να ερμηνεύσουν τον όρο “υπόνοιες εγκληματικής δραστηριότητας”. Δυστυχώς, η αοριστία της εν λόγω διάταξης δεν πρέπει να θεωρείται πειστική, καθώς τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται μαζικές προσαγωγές ατόμων που απλώς δεν μπόρεσαν εκείνη τη στιγμή να αποδείξουν την ταυτότητά τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 278 παρ. 2 ΚΠΔ ” τα αρμόδια αστυνομικά όργανα οφείλουν να συμπεριφέρονται με κάθε δυνατή ευγένεια σε αυτόν που συλλαμβάνουν και να σέβονται την τιμή του. Γι’ αυτό δεν πρέπει να μεταχειρίζονται βία παρά μόνο όταν υπάρχει ανάγκη, και δεν επιτρέπεται να τον δεσμεύουν παρά μόνο όταν ο συλλαμβανόμενος αντιστέκεται ή είναι ύποπτος φυγής”. Στην πράξη δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν εφαρμόζεται καθώς έχουν δημιουργηθεί περιστατικά προσβολής της τιμής κατά τη σύλληψη παραδείγματος χάριν όταν οι πολίτες αντέδρασαν στον έλεγχό τους από αστυνομικά όργανα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση την περαιτέρω σωματική έρευνα του αντιδρώντος πολίτη ή την σύλληψή του και τον περιορισμό του στο αστυνομικό τμήμα.
Φυσικά, και κατά την παραμονή κάποιου ατόμου στο αστυνομικό τμήμα είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Έχει νομολογηθεί παγίως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πως οι συνθήκες κράτησης ενός ατόμου πρέπει να είναι συνθήκες συμβατές με τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στην ιατρική περίθαλψη. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δημιουργούνται στον κρατούμενο αισθήματα εξευτελισμού και κατωτερότητας λόγω των συνθηκών διαβίωσής του στο σημείο κράτησής του. Επομένως, ο καθένας έχει δικαίωμα παρά τον περιορισμό της ελευθερίας του και για όσο χρονικό διάστημα διαρκήσει αυτός να βρίσκεται σε μέρος με τις κατάλληλες συνθήκες και σίγουρα όχι σε κρατητήρια με υπερδιπλάσιο αριθμό ατόμων από αυτό που χωράει.
Τα ανωτέρω έχουν εισαχθεί στην ελληνική έννομη τάξη μέσω υπερεθνικών κειμένων με αυξημένη τυπική ισχύ : το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο επικυρώθηκε στις 16.12.1966 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον Ν.2462/1997, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου , που υπογράφηκε στις 04.11.1950 στη Ρώμη και ενσωματώθηκε με το ΝΔ 53 της 19/20-09/1974, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης που ενσωματώθηκε με το Ν.1949/1991. Φυσικά και το Ελληνικό Σύνταγμα έχει ως κατευθυντήριες γραμμές τα ανωτέρω με την σημαντικότερή του αρχή στο άρθρο 2, αυτή της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας να διέπει όλο το φάσμα του.
