Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) με τη με αριθμ. 4/2020 Γνωμοδότησή της έκρινε νόμιμη την παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως τηλεκπαίδευσης που εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη με το άρθρο 63 του Ν. 4686/2020. Συγκεκριμένα, τονίζεται από την Αρχή πως ο σκοπός της συγκεκριμένης εξ αποστάσεως τηλεκπαίδευσης έχει επαρκώς καθοριστεί, και αποτελεί πλήρως συμβατή στόχευση με το Ελληνικό Σύνταγμα και το άρθρο 16.
Ως προς την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων που διενεργείται από τις σχολικές μονάδες, αυτή κρίθηκε ως νόμιμη, εμπίπτουσα σε δύο νόμιμες βάσεις του άρθρου 6 του Γενικού Κανονισμού Προσωπικών Δεδομένων. Ειδικότερα, η εν λόγω επεξεργασία διενεργείται προς συμμόρφωση σε έννομη υποχρέωση καθώς και προς εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον.
Από την Αρχή διατυπώνεται μία διαφοροποίηση σχετικά με την αναλογικότητα του μέτρου της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης στην περίπτωση της «ταυτόχρονης» μετάδοσης του μαθήματος της σχολικής αίθουσας σε μαθητές που απουσιάζουν. Ουσιαστικά, το βάρος της διασφάλισης της αναλογικότητας εναπόκειται και στον εκπαιδευτικό, ο οποίος σε τέτοιες περιπτώσεις οφείλει να διενεργεί μία σειρά προκαθορισμένων ενεργειών, που αφορούν την απρόσκοπτη διεξαγωγή της διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, οφείλει να ελέγχει ανά τακτά διαστήματα την ποιότητα του ήχου και της εικόνας, να επιτρέπει την εισαγωγή των μαθητών στην τάξη, να ανοιγοκλείνει την εικόνα και τον ήχο σε περίπτωση που κάποιος από τους μαθητές μιλήσει και συνεπαγόμενα να επαναλαμβάνει τις ερωτήσεις και απαντήσεις των μαθητών. Εν προκειμένω, όλη αυτή η διαδικασία διαφοροποιείται ανά ηλικιακή ομάδα και ανά βαθμίδα εκπαίδευσης και εξ αυτού του λόγου καταλήγει η Αρχή στη σελίδα 18 της Γνωμοδότησης πως είναι απαραίτητο να μελετηθούν περισσότερες εναλλακτικές λύσεις και μέθοδοι για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στα δικαιώματα των δεδομένων.
Όσον αφορά στην Εκτίμηση Αντικτύπου που διενεργήθηκε από το Υπουργείο κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 35 του Γενικού Κανονισμού, η Αρχή υπογραμμίζει πως δεν έχει εκδοθεί κατόπιν λήψης υπόψη της γνώμης των υποκειμένων, κατά παρέκκλιση των διατυπώσεων του άρθρου, με την αιτιολογία πως η ΕΑΠΔ διενεργήθηκε στο κρίσιμο χρονικό διάστημα της επαναλειτουργίας των σχολικών μονάδων και της οργάνωσης των Πανελλαδικών εξετάσεων και ήταν απαραίτητη η ανάγκη έκδοσής της για λόγους κατεπείγοντος. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θεωρείται ως παράλειψη από την ΑΠΔΠΧ, ειδικά στη συγκεκριμένη περίπτωση που πρόκειται για μία θεσπιζόμενη πρακτική που αφορά ευάλωτα υποκείμενα (μαθητές, εργαζόμενους). Καταληκτικά, για την αυξημένη διαφάνεια της διαδικασίας, η Αρχή τονίζει πως είναι απαραίτητο να εμπλακούν και τα υποκείμενα των δεδομένων στο στάδιο σύνταξης της Εκτίμησης Αντικτύπου, προκειμένου να καθοριστούν με σαφήνεια τα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα που θα αποτρέψουν πιθανούς κινδύνους.
Σχετικά με την Εκτίμηση Αντικτύπου καθαυτή η Αρχή τονίζει πως από την ίδια δεν έχουν προκύψει οι μέθοδοι σύνταξής της, καθώς και το ποια άτομα έχουν εμπλακεί σε αυτή. Ειδικότερα, εντοπίζονται ελλείψεις όσον αφορά στις τεκμηριώσεις των πιθανών κινδύνων που ελλοχεύουν. Μάλιστα, η Αρχή στη σελίδα 24 της Γνωμοδότησης χρησιμοποιεί τους όρους «μη τεκμηριωμένες, υποκειμενικές» για τις εκτιμήσεις του Υπουργείου για την κατηγοριοποίηση των πιθανών κινδύνων. Ορισμένα επιχειρήµατα του υπευθύνου επεξεργασίας (Υπ. Παιδείας) δεν είναι βάσιµα. Τα µέτρα που έχει λάβει το ΥΠΑΙΘ για την απρόσκοπτη και ασφαλή διεξαγωγή της επεξεργασίας και τα οποία υποστηρίζει ότι πρέπει να παραµείνουν εµπιστευτικά, περιλαµβάνουν κυρίως οργανωτικά και λιγότερο τεχνικά µέτρα, τα οποία είτε είναι ήδη δηµόσια γνωστά µέσω των εγκυκλίων του Υπουργείου είτε αποτελούν τυπική πρακτική κατά τη λήψη µέτρων σε αντίστοιχες περιπτώσεις, ώστε να µην τίθεται κανένα θέµα διακινδύνευσης. Όσον αφορά τα µέτρα προστασίας προσωπικών δεδοµένων τα οποία εφαρµόζει η Cisco (εταιρεία που παρέχει την ψηφιακή πλατφόρμα, εκτελούσα την επεξεργασία), αυτά βασίζονται στις ήδη δηµοσιευµένες πρακτικές της εταιρείας χωρίς να µπορεί να τεκµηριωθεί θέµα εµπιστευτικότητας ή επιχειρηµατικού απορρήτου.
Συγκεκριμένα, χρήζουν περαιτέρω αξιολόγησης τα παρακάτω:
– Oι κίνδυνοι, οι οποίοι σχετίζονται με την άμεση επέμβαση της τηλεκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία που επηρεάζουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Για παράδειγµα, οι κίνδυνοι αυτοί µπορεί να αντιµετωπιστούν µε την εισαγωγή ή χρήση νέων εκπαιδευτικών µεθόδων, την παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης και επιµόρφωσης στους εκπαιδευτικούς, µε τη συµβολή των κατάλληλων εκπαιδευτικών και ακαδηµαϊκών φορέων.
– Οι Κίνδυνοι από τη χρήση εξοπλισµού που δεν βρίσκεται στην ευθύνη του υπευθύνου επεξεργασίας, ιδίως όσον αφορά στους εκπαιδευτικούς, ήτοι τη χρήση προσωπικών συσκευών Η/Υ για υπηρεσιακούς λόγους.
– Οι κίνδυνοι που αφορούν στην ύπαρξη ιών και κακόβουλων λογισμικών. Ειδικότερα, στην ΕΑΠ∆ αναφέρεται ότι η πλατφόρµα και οι χρήστες δεν κινδυνεύουν από πιθανή ύπαρξη ιών σε τερµατικό εξοπλισµό συγκεκριµένου χρήστη, χωρίς περαιτέρω τεκµηρίωση, όπως τονίζει η Αρχή..
– Οι Κίνδυνοι από τις διαβιβάσεις δεδοµένων εκτός Ε.Ε. Να σηµειωθεί ότι όπως προκύπτει από την προσκοµισθείσα σύµβαση του Υπουργείου με την Cisco Hellas (εκτελούσα την επεξεργασία) , δεν αποκλείεται η πιθανότητα χρήσης κέντρου δεδοµένων εκτός Ε.Ε., τουλάχιστον σε περίπτωση «βλάβης».
Στο παράρτημα Ε. της Γνωμοδότησής της η Αρχή καταλήγει πως η εκπαιδευτική διαδικασία οφείλει να επαναλειτουργήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και πως η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που συνεπάγεται η πρακτική της σύγχρονης εξ αποστάσεως τηλεκπαίδευσης μπορεί να συντελεστεί με νόμιμο και συμβατό με το Γενικό Κανονισμό τρόπο. Για αυτό το λόγο θεωρεί εύλογο το χρονικό διάστημα των 3 μηνών από τη δημοσίευση της Γνωμοδότησης, ούτως ώστε να συμμορφωθεί το Υπουργείο Παιδείας και να συμπληρώσει την Εκτίμηση Αντικτύπου σύμφωνα με τα υποδειχθέντα.
Για το πλήρες κείμενο της Εκτίμησης Αντικτύπου που εκδόθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και σχολιάζει η σχολιαζόμενη Γνωμοδότηση πατήστε εδώ.
Για το πλήρες κείμενο της υπ’ αριθμ. 4/2020 Γνωμοδότησης της ΑΠΔΠΧ πατήστε εδώ.
